Wybór: góry

Podczas roku szkolnego mam niewiele czasu na czytanie. Wówczas rosną wieże książek do przeczytania ustawione przy łóżku, a ja z bólem serca rankiem wychodzę do pracy.
Jednak od zakupów książkowych nie mogę się powstrzymać i staram się dziennie przeczytać choć kilka stron. Czasem w związku z tym pozbawiam się wystarczającej ilości snu. Tak było podczas lektury biografii napisanej przez Annę Kamińską. Obok książki zatytułowanej Wanda. Opowieść o sile życia i śmierci nie mogłam przejść obojętnie, a po zakupie nie mogła jedynie umocnić rosnącej wieży. Przekonałam się już, że są książki, które nie mogą czekać na ich przeczytanie.

Z intymistyką mam zawsze kłopot - zaglądanie do czyjegoś świata (nawet gdy drzwi otwarte na oścież) bywa dla mnie kłopotliwe. To naruszenie czyjejś przestrzeni. A z drugiej strony jest we mnie ludzka ciekawość drugiego człowieka, zwłaszcza takiego, którego skrycie lub jawnie podziwiam.
Kamińska stworzyła rzetelny tekst opisujący życie Wandy Rutkiewicz, legendy polskiego himalaizmu. Swoją książkę rozpoczyna od opowieści o sytuacji rodzinnej oraz dzieciństwie himalaistki. Tragedie rodzinne wydają się określać późniejsze wybory Rutkiewicz. Być może moja interpretacja biografii jest naznaczona wcześniejszą lekturą książki Nie zaczęło się od ciebie autorstwa Marka Wolynna. Jednak trudno nie mieć wrażenia, że rodziną Rutkiewicz władało fatum.

Niewątpliwą wartością książki jest złożony obraz himalaistki, jakiemu czytelnik ma okazję się
przyglądać. Autorka uzyskała to dzięki przytaczaniu opowieści o Wandzie Rutkiewicz osób z nią
pracujących, zaprzyjaźnionych, czasem też poróżnionych. Wydaje się, że Kamińska nie wybiera relacji tylko poprawnych, w myśl zasady, że o zmarłych mówi się tylko dobrze. A to sprawia, że Rutkiewicz staje przed czytelnikiem bardziej prawdziwa, bo z zaletami i z wadami.

Zainteresował mnie również wątek walki Rutkiewicz o poważniejsze miejsce kobiet w polskiej grupie himalaistów, wówczas (i chyba nadal dziś) zdominowanej przez mężczyzn. Przecieranie szlaków dla dzisiejszych alpinistek z relacji Kamińskiej wydaje się, że nie było łatwe i wymagało wiele samozaparcia i siły. A być może okupione było jeszcze większą ceną, o której nie mamy pojęcia. W książce jest też przestrzeń dla opisu relacji damsko - męskich i wyborów, jakich dokonywali Rutkiewicz i jej partnerzy. I trudno nie mieć przekonania, że wybory dotyczące wspinania oddziaływały na wybory życiowe.

W tekście Kamińskiej pojawić się musiał wątek śmierci, która środowisko wspinaczy wydaje się częściej dotykać niż pojawia się w życiu ludzi stąpających po równinach. Autorka nie daje jednak odpowiedzi na pytanie, jak sobie radzić ze śmiercią towarzyszy wspinaczek. Dla każdego taka śmierć ma inny wymiar i każdy radzi sobie na swój sposób. I taka też była postawa Rutkiewicz - choć nierozumiana przez niektórych. Niewątpliwie śmierć dla ludzi gór z pewnością jednak staje się czymś bardziej oswojonym czy naturalnym.

Biografia Wandy Rutkiewicz to opowieść o niezwykłej sile, ale też uzależnieniu, które, wydawać się może, było przyczyną tragedii. Dla mnie to jednak opowieść o wyborach, jakie każdy z nas musi podejmować w swoim życiu i może dlatego daleka jestem od oceniania tych, jakie podejmowała Rutkiewicz. Z ciekawością obserwowałam, jak różne (momentami sprzeczne) obrazy jednego człowieka mogą mieć ludzie. Kamińska w świetny sposób, na przykładzie Rutkiewicz,  udokumentowała złożoność ludzkiej natury.
Znakomita lektura dla ludzi ciekawych świata oraz zainteresowanych środowiskiem skupionym wokół gór.

Anna Kamińska, Wanda. Opowieść o sile życia i śmierci, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2017.

Osobność w opowiadaniach Papużanki

Przed wakacjami ogarnia mnie szał zakupów. Zamawiam dość duże ilości książek, które mam nadzieję przeczytać w czasie wolnym. I w końcu nie są to (tylko ;)) kryminały! Rok szkolny jest zbyt wymagający i niestety nie pozwala na ambitne czytelnicze szaleństwo. W zakupowym szale trafiłam na dwie książki autorki, której powieścią zachwyciłam się dość dawno temu.

Najpierw sięgnęłam po zbiór opowiadań Zośki Papużanki. Świat dla ciebie zrobiłem to teksty, których wspólnym elementem jest próba połączenia dwóch egzystencjonalnych postaw - współistnienia i osobności każdego człowieka. 

Opowiadaniami Papużanki zaczęłam zachwycać się już na poziomie samego języka. Sposób prowadzenia narracji wymaga od czytelnika koncentracji. Granica między bohaterem a narratorem często się zaciera, zdania budowane jak ciąg myśli biegną czasem przez strony nieprzerwanie i nie podlegają regułom znanej gramatyki. Taki sposób prowadzenia narracji jest wyzwaniem dla czytelnika, ale jednocześnie umożliwia mu wdarcie do kreowanego przez autorkę świata. 

Świat dla ciebie zrobiłem dotyka w różny sposób problemu osobności i jednoczesnego współistnienia, jakim podlega każdy człowiek. Podczas lektury pojawiają się w czytelniku pytania o to, czy możliwe jest odczuwanie w ten sam sposób jednej sytuacji, czy człowiek w swoim życiu jest skazany na osobność doznań? Czy dążymy do oddzieloności, czy do połączenia z drugim człowiekiem? 

Bohaterowie nie odpowiadają na te pytania. Muszą radzić sobie z sytuacjami, w które zostali wepchnięci. I radzą sobie - oddzielnie, choć czasem w otoczeniu bliskich.

Niewątpliwie opowiadania Zośki Papużanki to lektura należąca do tych, które pozostawiły we mnie ciszę. Pozycja dla tych, którzy szukają w książkach czegoś więcej niż rozrywki.

Zośka Papużanka, Świat dla ciebie zrobiłem, wyd. Znak, Kraków 2017.

Tove Jansson - nie tylko mama Muminków

Jako dziecko nawet lubiłam czytać i oglądać historie o Muminkach. Podskórnie czułam, że to coś więcej niż opowieści o trollach i ich przyjaciołach. Przez lata bohaterowie stworzeni przez Jansson w taki czy inny sposób towarzyszyli mi w życiu. Jako osoba dorosła sięgnęłam po opowiadania dla dorosłych stworzone przez twórczynię Muminków. Zachwyciły. Dlatego kilka miesięcy temu zakupiłam biografię Tove Jansson oraz wydanie jej listów do osób bliskich. I w ten sposób powróciłam do lektury moich ulubionych gatunków z intymistyki. 

Listy Tove Jansson są uporządkowane wg adresatów, do których były kierowane. Dzięki temu czytelnik może spojrzeć na Tove piszącą do rodziny, do przyjaciółki Evy Konikoff, do swoich miłości na różnych etapach życia - do Atosa, Viviki oraz do Tuulikki. 

Mnogość adresatów pozwala ujrzeć pisarkę i malarkę w sposób pełniejszy. Z listów wyłania się Tove - córka, dbająca o więzi rodzinne, ale przede wszystkim dzieląca z rodzicami miłość do sztuki. 

I to właśnie sztuka jest bohaterem głównym niemal wszystkich listów Jansson. To dzięki sztuce życie wydaje się pełniejsze, momentami znośniejsze, bogatsze. 

W listach twórczyni opowieści o Muminkach opisuje perypetie związane z kolejnymi wydaniami książek i komiksów. Na oczach czytelnika rozgrywa się powoływanie do życia Muminków i innych bohaterów znanej chyba wszystkim opowieści. I to tu uważny czytelnik dowiedzieć się może, co tak naprawdę kryje się za treścią przeznaczoną nie tylko dla dzieci. Na kartach listów niemal wciąż obecna jest Jansson - pisarka.

Ważnym elementem jest korespondencja z towarzyszem, a później z towarzyszkami życia. Jednak poszukiwacze tematów do plotek obejdą się smakiem. Przejście na stronę Duchów, jak nazywano osoby homoseksualne w tamtych czasach w Finlandii, nie jest szeroko komentowane. Aczkolwiek kwestię tę autorka porusza, choćby w liście do przyjaciółki, Evy Konikoff. 

To co jednak najważniejsze jest dla listów do towarzyszy życia to podejście do miłości. To uczucie zdaje się być siłą napędową do tworzenia. Ale też autorka Muminków oddaje się samotności - nie tej destrukcyjnej, a tej dającej wolność dla tworzenia i myśli.

Biografia Tove Jansson. Mama Muminków autorstwa Boel Westin to dopełnienie Listów. Czytelnik ma możliwość otrzymania komentarzy do wydarzeń, o których przeczytał z pierwszej ręki w korespondencji Jansson. Brak tu ocen czy emocjonalnego stosunku autorki biografii, co sprawia, że tekst czyta się dobrze. 

Z obu lektur wyłania się postać Tove Jansson - nie tylko twórczyni świata Muminków, ale niezwykle utalentowanej ilustratorki, malarki, córki artystów i kobiety ceniącej wolność, samotność i miłość. 

Boel Westin, Tove Jansson. Mama Muminków, przeł. B. Ratajczak, wyd. Marginesy, Warszawa 2012.

Tove Jansson, Listy, wybór i komentarze B. Westin i H. Svensson, przeł. J. Czechowska, wyd. Marginesy, Warszawa 2016.

Wiosenne zadania dodatkowe

Moi Drodzy!
Domagacie się zadań dodatkowych, zatem nadchodzą. ;)
Trzecioklasiści! Z Wami omawiałam ostatnio "Słonia" Mrożka. Obejrzeliśmy filmową interpretację Agnieszki Osieckiej, odnaleźliśmy w tekście demaskowanie czasów PRL-u.
Zadanie dla Was to napisać scenariusz i nagrać krótki film (do 8 minut), który będzie demaskował bezsensy, absurdy, itp. świata nam współczesnego.
Ze względu na zbliżający się egzamin gimnazjalny czas przesłania pracy: do 22 maja 2017r.
Maksymalnie możecie otrzymać 10/0.

Drugoklasiści! Niedawno interpretowaliśmy wiersz Zbigniewa Herberta pt. "Pan od przyrody". Na najbliższej lekcji pokażę Wam ten film - interpretację utworu.
Zadaniem dodatkowym, które Wam proponuję jest stworzenie filmowej interpretacji wybranego przez Was wiersza.
Termin przesłania pracy: do 24 kwietnia 2017r.
Maksymalnie możecie otrzymać 10/0.

Powodzenia! Nie mogę się doczekać Waszych prac. :)