Jako dziecko nawet lubiłam czytać i oglądać historie o Muminkach. Podskórnie czułam, że to coś więcej niż opowieści o trollach i ich przyjaciołach. Przez lata bohaterowie stworzeni przez Jansson w taki czy inny sposób towarzyszyli mi w życiu. Jako osoba dorosła sięgnęłam po opowiadania dla dorosłych stworzone przez twórczynię Muminków. Zachwyciły. Dlatego kilka miesięcy temu zakupiłam biografię Tove Jansson oraz wydanie jej listów do osób bliskich. I w ten sposób powróciłam do lektury moich ulubionych gatunków z intymistyki.
Listy Tove Jansson są uporządkowane wg adresatów, do których były kierowane. Dzięki temu czytelnik może spojrzeć na Tove piszącą do rodziny, do przyjaciółki Evy Konikoff, do swoich miłości na różnych etapach życia - do Atosa, Viviki oraz do Tuulikki.
Mnogość adresatów pozwala ujrzeć pisarkę i malarkę w sposób pełniejszy. Z listów wyłania się Tove - córka, dbająca o więzi rodzinne, ale przede wszystkim dzieląca z rodzicami miłość do sztuki.
I to właśnie sztuka jest bohaterem głównym niemal wszystkich listów Jansson. To dzięki sztuce życie wydaje się pełniejsze, momentami znośniejsze, bogatsze.
W listach twórczyni opowieści o Muminkach opisuje perypetie związane z kolejnymi wydaniami książek i komiksów. Na oczach czytelnika rozgrywa się powoływanie do życia Muminków i innych bohaterów znanej chyba wszystkim opowieści. I to tu uważny czytelnik dowiedzieć się może, co tak naprawdę kryje się za treścią przeznaczoną nie tylko dla dzieci. Na kartach listów niemal wciąż obecna jest Jansson - pisarka.
Ważnym elementem jest korespondencja z towarzyszem, a później z towarzyszkami życia. Jednak poszukiwacze tematów do plotek obejdą się smakiem. Przejście na stronę Duchów, jak nazywano osoby homoseksualne w tamtych czasach w Finlandii, nie jest szeroko komentowane. Aczkolwiek kwestię tę autorka porusza, choćby w liście do przyjaciółki, Evy Konikoff.
To co jednak najważniejsze jest dla listów do towarzyszy życia to podejście do miłości. To uczucie zdaje się być siłą napędową do tworzenia. Ale też autorka Muminków oddaje się samotności - nie tej destrukcyjnej, a tej dającej wolność dla tworzenia i myśli.
Biografia Tove Jansson. Mama Muminków autorstwa Boel Westin to dopełnienie Listów. Czytelnik ma możliwość otrzymania komentarzy do wydarzeń, o których przeczytał z pierwszej ręki w korespondencji Jansson. Brak tu ocen czy emocjonalnego stosunku autorki biografii, co sprawia, że tekst czyta się dobrze.
Z obu lektur wyłania się postać Tove Jansson - nie tylko twórczyni świata Muminków, ale niezwykle utalentowanej ilustratorki, malarki, córki artystów i kobiety ceniącej wolność, samotność i miłość.
Boel Westin, Tove Jansson. Mama Muminków, przeł. B. Ratajczak, wyd. Marginesy, Warszawa 2012.
Tove Jansson, Listy, wybór i komentarze B. Westin i H. Svensson, przeł. J. Czechowska, wyd. Marginesy, Warszawa 2016.
