Niektóre książki przeznaczone dla dzieci lub młodzieży powinien przeczytać dorosły. Dlaczego? Jest kilka powodów. Aby wrócić do czasów dzieciństwa i odnaleźć w sobie wewnętrzne dziecko potrzebne nawet (a może zwłaszcza?) w dorosłym życiu. Aby zwrócić uwagę na inną od naszej perspektywę dziecka. Również po to, aby dostrzec różnice i podobieństwa w tym, jak dzieci odbierają świat dorosłych, włączając w to różne patologie. Poza tym książka dotycząca trudnych tematów, a adresowana do dzieci i młodzieży jest doskonałym punktem wyjścia do rozmów z nimi.
Dlatego lekturą obowiązkową dla dorosłych i młodzieży jest Książka wszystkich rzeczy Guusa Kuijera.
Głównym bohaterem jest Thomas, dziesięciolatek, w domu którego mieszka potwór. Tym potworem jest ojciec, który często wpada w złość i wyładowuje ją na żonie lub na synu. Co ciekawe, przemoc fizyczna nie obejmuje córki, starszej siostry Thomasa, małej kopii własnego ojca.
Dom głównego bohatera stoi przy normalnej ulicy w normalnym mieście i kraju. Jednak kryje tajemnice, o których (co się okazuje później) wszystkim wiadomo, ale nikt głośno nic nie mówi.
Wspólne wieczorne posiłki są punktem newralgicznym. To wówczas ojciec może wpaść w złość, która skończy się razami wymierzonymi żonie albo synowi. Emocje dziecka doskonale oddaje opis sytuacji. W takich momentach postacią centralną i największą staje się ojciec, który powoduje, że świat zamiera. A jako że książka opisuje losy rodziny głęboko wierzącej, bóg się smuci, aniołowie płaczą, a Thomas rozmawia z Jezusem, który nieco odbiega od utartego w wyobrażeniach wizerunku.
Pojawia się w świecie chłopca dobra wróżka - nazywana przez dzieci z okolicy czarownicą. Jest nią sąsiadka, pani Van Amersfoort. Wprowadza Thomasa w świat książek, muzyki. Rozmawia z nim na wiele ważnych tematów. A gdy upewnia się, że w rodzinie jej małego sąsiada obecna jest przemoc, zaczyna działać...
Ciekawą postacią jest Margot, siostra Thomasa. Z początku podobna do ojca, często podkręcająca awantury, ostatecznie staje po stronie brata i matki. Sposobem, w jaki ucina jedną z awantur, do złudzenia przypomina ojca. Czy Margot w przyszłości powieli postawę rodzica?
Opowieść Kuijera zachwyca pod względem językowym. Rzeczą bardzo trudną jest napisać książkę o przemocy w rodzinie, w której język jest niezwykle poetycki, a zarazem dziecięcy. A to autorowi (a w przekładzie polskim również tłumaczowi) udało się doskonale. Od pierwszej strony bowiem czytelnik wnika w świat Thomasa i pozostaje w nim aż do ostatniego przeczytanego zdania.
Książka wszystkich rzeczy jest opowieścią nie tylko o przemocy w rodzinie. Ale też o strachu przed okazywaniem uczuć, które w przekonaniu ojca świadczą o słabości. To piękna opowieść o tym, że odwaga może mieszkać w małej, z pozoru całkiem bezbronnej istocie. To w końcu rzecz o tym, jak ważna jest ludzka solidarność i niesienie pomocy oraz odejście od przekonania, że to co dzieje się w zaciszu czyjegoś domu, w nim pozostaje. To książka, która pozostawia w czytelniku ciszę. Lektura obowiązkowa.
Guus Kuijer, Książka wszystkich rzeczy, przeł. Jadwiga Jędryas, wyd. Dwie Siostry, Warszawa 2012.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz