O wyrastaniu dziewczęcia na kobietę

W jakiejś przeczytanej przeze mnie powieści był bohater, który czytał tylko noblistów.  Mnie szkoda innych książek, więc po noblistów sięgam, ale nie w pierwszej kolejności. I chętniej po noblistki. Stąd też zainteresowanie Munro (jak dobrze, że były rabaty zimowe!).

Dziewczęta i kobiety przenoszą czytelnika na kanadyjską prowincję lat czterdziestych minionego wieku. Główną bohaterką i jednocześnie narratorką jest Del Jordan. Powieść – nie-powieść zbudowana jest z kilku odrębnych opowiadań tworzących jednocześnie ciągłą historię dorastania Del.

Charakterystyczne w kreowanym przez Munro świecie jest to, że na plan pierwszy wysuwają się kobiety. Mężczyźni, istniejący przecież w Dziewczętach i kobietach,  są tłem, rekwizytami, dopełnieniem. Obecni, w pewnym momencie dorastania Del stają z boku, nie są najważniejsi. Ostatecznie to w kobietę przemienia się na oczach czytelnika bohaterka i to od kobiet powinna czerpać wzór czy choćby inspirację. A ma od kogo, bo Munro stworzyła potężną galerię dziewcząt i kobiet w swojej powieści.

Wzorem, wydawałoby się naturalnym, mogłaby być  matka bohaterki. Kobieta pełna sprzeczności. Wojująca o prawa kobiet  agnostyczka wychowuje swoją córkę, stosując konserwatywne zasady. Relacja matki i córki jest wypełniona szarpnięciami i ciągłym niezrozumieniem. Obok na posterunku trwają również ciotki, w których początkowo Del widzi swojego sprzymierzeńca w walce z matką. Wraz z wiekiem to się zmienia, a ciotki jawią się jako krytykujące wszystko i wszystkich. Przez dłuższy czas wpływ na dorastającą dziewczynę ma również Fern Dogherty, uznana przez miasteczkowe społeczeństwo za rozwiązłą.

Munro porusza również wątek przyjaźni szkolnej, kreując postać Naomi. Najlepsza przyjaciółka początkowo z podobnymi marzeniami, zainteresowaniami staje się w latach dojrzewania coraz bardziej odległa. Okazuje się, że Del jest inna, ma inne marzenia i plany – chce się wykształcić, aby wyrwać się z prowincji. Natomiast celem życiowym Naomi jest znalezienie męża.

Del buduje kobiecą świadomość na podstawie wzorów i antywzorów, drobnych i większych wydarzeń składających się na życie każdego człowieka. Pierwsze doświadczenia seksualne, przeżycie śmierci bliskiej osoby, budowanie relacji z przyjaciółką, przyjacielem, chłopakiem składają się na powstawanie kobiecej świadomości Del. Munro, tworząc swoją bohaterkę, pokazała w sposób pełny i ciekawy wyrastanie dziewczęcia na młodą kobietę. 

Historie zwyczajnych ludzi jakie w prosty sposób opowiada pisarka sprawiają, że czytelnik z łatwością przenosi się do minionego świata, a smaczku dodają feministyczne echa pobrzmiewające w całej powieści.  

Alice Munro, Dziewczęta i kobiety, przeł. P. Łopatka, wyd. W.A.B., Warszawa 2013.